Trong ao nuôi, tảo là một phần quan trọng của chuỗi thức ăn tự nhiên, đóng vai trò như một hệ thống lọc sinh học giúp cân bằng các yếu tố môi trường. Tuy nhiên, sự xuất hiện của tảo lam trong ao tôm quá nhiều sẽ gây biến động nước ao nuôi và ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.
Tìm hiểu về tảo lam trên ao tôm
Vi khuẩn lam như chúng ta thường nói là tảo lam, có cấu trúc gần với vi khuẩn hơn tảo. Tốc độ phát triển của tảo lam chậm hơn các loại tảo khác. Ở nhiệt độ trên 25℃, hầu hết vi khuẩn lam phát triển với tốc độ cao nhất. Khác với các loại tảo ăn phiêu sinh khác trong chuỗi thức ăn, tảo lam không bị sinh vật phù du tấn công mà chỉ bị vi khuẩn, vi rút tấn công, khả năng tự phục hồi của tảo cũng cao hơn các loại tảo khác. Vì vậy, dù tảo phát triển chậm nhưng khó tiêu diệt và phát triển theo hướng bền vững hơn.
Tảo lam thường di chuyển chủ yếu bằng cách trượt trên bề mặt ao nuôi. Hầu hết chúng được tìm thấy trong nước ngọt và đất ẩm ướt, một số ít loài này được tìm thấy trong môi trường nước mặn. Chúng phát triển mạnh vào giai đoạn giữa và cuối của chu kỳ sinh sản, khi chất thải tôm nuôi tích tụ, thức ăn dư thừa quá nhiều.
Khi tảo phát triển quá mức, chúng giống như một lớp sơn màu xanh lam dày phủ trên bề mặt ao nuôi. Mật độ tảo dày đặc sẽ dẫn đến tình trạng thiếu oxy vào ban đêm, khiến tôm nuôi bị chết ngạt do thiếu oxy.
Nitơ (N) và photpho (P) là những yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của tảo, và N: P = 7: 1 là tỷ lệ vàng khiến tảo phát triển. Cả hai nguyên tố này đều tồn tại trong ao thông qua quá trình phân hủy hữu cơ, nhưng hàm lượng photpho tuy thấp hơn nhưng lại quan trọng hơn Nitơ.
Thức ăn cho tôm đều có chứa nitơ và phốt pho, do đó cho ăn quá nhiều thường dẫn đến tảo phát triển dày đặc. Thành phần các loài tảo phát triển trong ao phụ thuộc vào tỷ lệ N: P. Khi tỷ lệ N: P cao thì nguồn P trong ao thấp và tảo lục chiếm ưu thế, nhưng nếu tỷ lệ N: P thấp, nguồn P càng cao thì vi khuẩn lam sẽ phát triển.
Trong ao nuôi thâm canh mật độ cao, đặc biệt là đối với tôm thẻ chân trắng, thức ăn được cung cấp liên tục, có nghĩa là luôn có nguồn nitơ và phốt pho trong ao. Ngoài ra, do hệ tiêu hóa của tôm thiếu enzyme phytase nên không thể hấp thụ hết phốt pho trong thức ăn, dẫn đến lượng photpho thải ra môi trường rất lớn. Nếu thức ăn được cho ăn quá nhiều và không được kiểm soát tốt thì vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng.
Trong hầu hết các trường hợp như vậy, tảo lam sẽ phát triển muộn hơn, đặc biệt là vào mùa khô khi nhiệt độ nước thích hợp. Vì vậy, bổ sung enzyme phytase vào chế độ ăn hàng ngày cũng là một cách phòng chống tảo lam hiệu quả.
Tảo lam được chia thành hai dạng: vi khuẩn lam dạng sợi và vi khuẩn lam dạng hạt. Vi khuẩn lam dạng hạt phổ biến nhất tại ao nuôi thương phẩm là Microcystis sp; vi khuẩn lam dạng sợi thường xuất hiện như là Nostoc sp, Anabaena sp, Oscillatoria sp,…
Trong ao nuôi, tảo lam là một phần quan trọng của chuỗi thức ăn tự nhiên, đóng vai trò như một hệ thống lọc sinh học giúp cân bằng các yếu tố môi trường. Tuy nhiên, sự xuất hiện của tảo quá nhiều sẽ gây biến động nước ao nuôi và ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.
Dấu hiệu nhận biết tảo lam xuất hiện trong ao nuôi
+ Dưới kính hiển vi:
(Hình ảnh: vi khuẩn lam dạng sợi và vi khuẩn lam dạng hạt dưới kính hiển vi quang học)
+ Quan sát bằng mắt thường:
- Dấu hiệu nhận biết tảo lam trong ao nuôi là nước có độ trong dưới 30 cm.
- Khi tảo lam phát triển với mật độ dày đặc có thể nhìn thấy bằng mắt thường trên mặt nước, nước ao nuôi sẽ có màu xanh lam, xanh ngọc, cũng có thể có màu nâu hoặc tím
- Có váng xanh nổi trên mặt nước, xuất hiện nhờn nước và có mùi hôi khó chịu.
- Khi thời tiết nắng nóng, tảo lam thường nổi thành đám trên mặt nước và cuốn trôi theo gió.
Ngược lại, nếu bạn vớt tảo có màu xanh lục sáng dài và dính thì đó co thể không phải là tảo lam mà là tảo lục vô hại.
Cách kiểm soát tảo lam trong ao nuôi tôm
Khi xác định được trong ao có tảo lam và chúng phát triển khá mạnh, chúng ta cần tìm cách phòng trừ và kiểm soát tảo lam kịp thời, nếu không xử lý kịp thời thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Sau đây là các phương pháp xử lý bà con nên tham khảo:
Kiểm soát tảo lam bằng phương pháp vật lý:
+ Thay nước thường xuyên: Có thể thay ít nhất 30% lượng nước trong ao trong 2 đến 3 ngày, mỗi ngày thay một lần. Điều này giúp giảm nồng độ dinh dưỡng trong ao và giảm mật độ tảo.
+ Sử dụng quạt nước sục khí liên tục để kiểm soát tảo hiệu quả, việc thêm oxy vào đáy ao có thể kích thích photpho liên kết và được hấp thụ vào bùn đáy ao. Điều này ngăn không cho tảo sử dụng photpho có sẵn trong nước. Phương pháp này thích hợp hơn để kiểm soát tảo phù du như tảo lam.
Ngoài ra, việc sử dụng quạt nước không chỉ cung cấp oxy cho vi sinh vật phát triển mà còn có chức năng tạo dòng chảy, thu gom các hợp chất hữu cơ tích tụ để dễ dàng loại bỏ chúng, giải phóng khí độc, tránh phân tầng nguồn nước.
Kiểm soát tảo lam bằng phương pháp hóa học
Sử dụng BKC (Benzalkonium Chloride) với liều lượng 1 lít/1.000 mét khối nước hoặc Clear-80 với liều lượng 1,5 lít / 1.000 mét khối nước. Dùng vào lúc 9 giờ tới 10 giờ sáng và để quạt nước sục khí liên tục.
Lưu ý với phương pháp này nên diệt tảo từ từ, tốt nhất nên làm 2-3 lần, mỗi lần cách khoảng 10 ngày. Trong quá trình này, máy sục khí hay quạt nước cần được vận hành tối đa để đảm bảo cung cấp đủ oxy cho ao nuôi.
=> Giải pháp này vẫn còn một số tồn tại, đó là các tác nhân hóa học thường làm chết số lượng lớn tảo, gây biến động chất lượng nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của tôm nuôi. Ngoài ra, việc sử dụng hóa chất trong ao nuôi tôm để diệt tảo nếu không được tính toán kỹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình nuôi tôm, tồn dư hóa chất, giải phóng độc tố có hại, gây hại cho đáy ao và tiêu diệt tảo có lợi.
Kiểm soát tảo lam bằng phương pháp sinh học (Phương pháp an toàn và hiệu quả nhất)
Trước nguy cơ tảo phát triển quá mức và gây hại lớn cho người nuôi, men vi sinh Microbe-Lift AQUA C, một sản phẩm đến từ Biogency được thiết kế chuyên biệt cho ngành thủy sản. Microbe-Lift AQUA C sẽ giúp phân hủy thức ăn thừa trong ao nuôi, cắt nguồn photpho, gây ức chế sự phát triển của tảo.
Ưu điểm của phương pháp này:
- Tăng tỷ lệ sống cho tôm nuôi và giảm tỷ lệ tử vong khi tảo phát triển quá mức
- Phát triển năng suất thu hoạch tôm nuôi, giúp giá bán ra thị trường cao hơn.
- Cho phép kéo dài thời gian tăng kích thước tôm trước khi thu hoạch.
- Cho phép người nuôi thả tôm mật độ cao nhằm mục đích tăng sản lượng sau thu.
- Giảm bớt tỷ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) – giảm bớt chi phí đầu tư cho thức ăn.
- Hạn chế tần suất thay nước – giữ môi trường sạch sẽ tối đa.
=> Giải pháp sinh học có độ an toàn cao, giúp ổn định môi trường, không ảnh hưởng đến sức khỏe tôm nuôi, phương pháp này thực nghiệm rất phổ biến rất nhiều lần tại các ao nuôi hiện nay. Men vi sinh Microbe-Lift AQUA C được nhiều hộ nuôi tôm tin tưởng sử dụng, từ đó thu được kết quả rất tích cực, hạn chế thiệt hại tối đa khi tảo lam phát triển quá mức trong nuôi tôm thương phẩm.
Tham khảo: Các loại tảo trong ao nuôi tôm
_________________________
Với các giải pháp phòng trừ và kiểm soát tảo lam nêu trên, mong rằng sẽ giúp bà con xử lý tảo lam ao tôm hiệu quả nhất. Lời khuyên: Trong số các giải pháp trên thì phương pháp sinh học là giải pháp tối ưu nhất, hãy áp dụng để nhận được kết quả tốt nhất nhé! Chúc bà con nuôi tôm thành công.
Để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng men vi sinh xử lý ao nuôi đến từ Biogency, xin hãy liên hệ ngay với chúng tôi theo số Hotline: 0909 538 514
