Các loại tảo trong ao nuôi tôm là thành phần không thể thiếu. Tảo vừa là nguồn thức ăn tự nhiên cần thiết của tôm lại còn đóng vai trò là nguồn cung cấp oxy dồi dào cho tôm hô hấp, làm giảm độ trong của nước, hấp thu các muối dinh dưỡng dư thừa và chất hữu cơ trong nước. Tuy nhiên, tảo cũng có loại có lợi và loại gây hại. Do vậy bà con cần nắm kiến thức về các loại tảo phổ biến và trang bị cách xử lý tảo phù hợp. Dưới đây là thông tin về các loại tảo trong ao nuôi tôm mà bà con cần biết.
Các loại tảo trong ao nuôi tôm phổ biến
Tảo lục
Tảo lục là một trong những loại tảo có lợi cho ao nuôi tôm. Chúng có kích cỡ nhỏ, không có độc tính và cũng không hề gây ra bất kỳ mùi hôi nào cho ao tôm. Hơn nữa, chúng còn có khả năng ngăn chặn sự phát triển của Vibrio – một loại virus có thể gây bệnh cho tôm.
Tảo lục có thể quyết định màu của nước ao tôm. Nếu mật độ tảo lục trong ao cao, nước sẽ có màu xanh nhạt hoặc xanh sáng. Để tảo lục phát triển, hàm lượng chất hữu cơ và hàm lượng muối dinh dưỡng trong nước phải ở mức trung bình. Tỷ lệ N/P từ 7-14/1 là điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của tảo lục.
Tảo lam
Tảo lam hay còn được gọi là tảo xanh, đây là loại tảo có độc tính, đôi khi một số loài thuộc tảo này còn có thể gây hiện tượng tảo nở hoa. Dựa theo đặc điểm hình thái, có thể chia tảo lam thành 2 loại, đó là tảo lam dạng sợi và tảo lam dạng hạt. Một số loại tảo lam dạng sợi thường gặp là Anabaena sp., Oscillatoria sp., Nostoc sp.,… Loại tảo lam dạng sợi thường gặp là Microcystic.
Tảo lam có kích cỡ lớn, có thể dài khoảng vài milimet. Chúng có sức sống tốt, chu kỳ phát triển dài và có khả năng chịu nhiệt cao. Vào các tháng nóng trong năm là thời điểm tảo lam phát triển mạnh nhất, đặc biệt là vào tháng 5. Điều kiện khiến tảo lam phát triển trong ao nuôi là hàm lượng muối dinh dưỡng cao, tỷ lệ N/P từ 3-5/1 là tỷ lệ phù hợp nhất. Trong điều kiện môi trường yểm khí, một số loại tảo lam vẫn có thể quang hợp tương tự như vi khuẩn.
Khi xuất hiện nhiều tảo lam, ao nuôi sẽ bốc mùi hôi. Bên cạnh đó, chúng còn có khả năng thải ra chất nhờn ở màng tế bào gây tắc nghẽn mang tôm. Một số trường hợp, người ta còn tìm thấy loại tảo này trong đường ruột chưa tiêu hóa của những con tôm đang mắc bệnh phân trắng. Mật độ tảo lam trong ao nuôi dày sẽ làm nước chuyển màu sang xanh đậm, xanh nước sơn hay nổi ván xanh trên bề mặt nước.
Tảo khuê
Tảo khuê thuộc nhóm tảo mang lại hàm lượng dinh dưỡng cao cho tôm. Nó còn có những tên gọi khác là tảo silic hay tảo cát. Thông thường, tảo khuê có cấu tạo đơn bào, sống độc thân hoặc có thể sống thành đoàn. Một số loại tảo khuê thường gặp là Cheatoceros sp., Nitzschia sp., Navicula sp., Skeletonema sp.,…
Khi tảo khuê xuất hiện với mật độ cao, nước ao có có màu vàng nâu hay vàng lục. Đây được xem là màu nước rất phù hợp cho việc nuôi tôm. Tảo khuê sẽ phát triển mạnh khi hàm lượng các chất dinh dưỡng trong ao thấp, tỷ lệ N/P lớn hơn 15/1.
Tảo giáp
Tảo giáp thường tồn tại ở dạng đơn bào hình cầu hay hình sợi, có roi. Chúng có thể di chuyển rất nhanh trong nước nhờ các tiêm mao quanh cơ thể. Khi tảo giáp tồn tại trong ao nuôi nhiều, tôm sẽ nổi đầu khi về đêm hay lúc sáng sớm do bị thiếu oxy. Ngoài ra, do có vách tế bào cứng nên tôm không thể tiêu hóa được loại tảo này. Một số trường hợp, tôm bị tắc nghẽn đường ruột hay bị phân đứt đoạn do có quá nhiều tảo giáp trong đường ruột.
Ao nuôi có mật độ tảo giáp cao sẽ có nước màu nâu đỏ, đồng thời xuất hiện nhiều váng màu nâu đỏ nổi trên bề mặt nước. Nguyên nhân khiến tảo giáp xuất hiện nhiều có thể đến từ nguồn nước cấp bên ngoài, nền đáy ao bẩn hay do sự mất cân bằng khoáng vi lượng trong quá trình nuôi.
Tảo mắt
Tảo mắt xuất hiện nhiều trong ao nuôi là dấu hiệu cho thấy nền đáy ao nuôi đang bị nhiễm bẩn. Tảo mắt là sinh vật sống trong môi trường phú dưỡng, đa số sống ở vùng nước ngọt, chỉ có một số ít là sống ở vùng nước lợ mặn.
Đối với những ao nuôi thâm canh, tảo mắt xuất hiện thường do lượng thức ăn thừa trong ao. Còn đối với các mô hình nuôi ít cho ăn, tảo mắt có thể phát triển do nguồn nước bị ô nhiễm hoặc đáy ao đã bị nhiễm bẩn trước. Nếu gặp điều kiện thuận lợi, nhiều hữu cơ, tảo mắt sẽ phát triển nhanh chóng, gây ảnh hưởng đến nồng độ oxy hòa tan trong nước và nhiễm bẩn nước ao nuôi.
Tồn tại ở mật độ cao, tảo mắt có làm thay đổi màu nước sang màu rau má hoặc đôi khi có thể là màu nâu đen. Các vàng xanh, đỏ, vàng, nâu nổi trên mặt nước thường là váng tảo mắt.
Nguyên nhân hình thành nhiều tảo độc trong ao tôm
Tảo độc xuất hiện khi ao nuôi bị ô nhiễm hữu cơ. Những yếu tố gây nên sự ô nhiễm này chính là:
- Quản lý lượng thức ăn không tốt dẫn đến lượng thức ăn dư thừa tích tụ dưới nền đáy ao nhiều
- Không cải tạo ao kỹ khiến nền đáy ao dơ bẩn
- Chất thải từ tôm
Ngoài ra, khi thời tiết thay đổi thất thường cũng sẽ tạo điều kiện cho các loại tảo độc phát triển. Khi thời tiết nắng nóng kéo dài, kèm theo mưa giông sẽ làm điều kiện nước ao nuôi thay đổi, quá trình phân hủy mùn bã hữu cơ tăng, sản sinh nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sự phát triển của tảo trong ao. Nếu trời mưa kéo dài sẽ làm giảm độ mặn ao nuôi, phân tầng mặt nước, tạo điều kiện thuận lợi cho tảo lam phát triển.
Biện pháp khắc phục tảo độc trong ao nuôi tôm
Dùng vôi cắt tảo
Dùng vôi cắt tảo là cách được khá nhiều bà con áp dụng. Trước tiên, cần ngâm vôi trong khoảng 10 – 12 tiếng. Sau đó tạt vôi quanh ao, cứ 30kg/ 1000m3 nước, thực hiện 2 ngày liên tiếp. Vôi có công dụng tạo kết tủa và làm giảm hàm lượng photpho trong ao. Nhờ vậy, lượng tảo cũng giảm đáng kể.
Đối với bà con nuôi tôm ao lót bạt, khi đã dùng vôi cắt tảo xong thì phải xi phông ao ngay vào sáng hôm sau vì lượng vôi lắng tụ dễ khiến rong nhớt hình thành ở đáy ao.
Sử dụng các chế phẩm vi sinh
Nếu mật độ tảo trong ao nuôi dày, sau khi diệt tảo, bà con có thể sử dụng chế phẩm sinh học Microbe-lift Aqua C để phân hủy xác tảo tàn, ổn định màu nước, tạo sự cân bằng sinh thái cho ao nuôi. Thông thường, 1 lít Microbe-Lift AQUA C có thể sử dụng cho 2000 – 10000 m3 thể tích ao. Liều lượng này có thể bị thay đổi tùy theo thực trạng ao nuôi và thời điểm sử dụng.
Trên đây là những loại tảo trong ao nuôi tôm phổ biến và cách xử lý tảo độc trong ao nuôi. Thông qua bài viết, hy vọng bà con đã cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích cho quá trình chăn nuôi tôm của mình. Biogency chúc bà con quản lý ao nuôi tôm thật tốt và xử lý tảo hiệu quả.
